کشور در آستانه سفرهای نوروزی است. برخی این سفرها را بحران خوانده‌اند و برخی همچون معاون گردشگری سازمان میراث‌فرهنگی حجم بالای سفر در نوروز را فرصت می‌دانند. طرح توزیع سفرهای نوروزی به شرق و غرب کشور امسال برای نخستین بار است که در دستور کار سازمان میراث‌فرهنگی قرار گرفته است تا با توزیع عادلانه سفر در کشور مناطق کمتر برخوردار از منافع گردشگری بتوانند از گردش مالی سفرهای نوروزی برخوردار شوند. این طرح اگرچه به‌گفته ولی تیموری، معاون گردشگری سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری یک طرح بلندمدت است و نمی‌توان در کوتاه‌مدت انتظار یک معجزه در توزیع سفر داشت اما طرحی است که قادر است مناطق کمتر برخوردار کشور را نیز از بهره اقتصادی گردشگری و سفر برخوردار کند.

ولی تیموری، معاون گردشگری سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری کشور در بازدید از بخش‌های مختلف روزنامه همشهری به گفت‌وگو درخصوص سفرهای نوروزی نشست و از وضعیت اقامت گردشگران نوروزی در چادرها و مدارس در سراسر کشور انتقاد کرد.

سفر و گردشگری عمدتا با اقتصاد رابطه متقابل دارد. در شرایط فعلی مشکلات اقتصادی تأثیری بر سفر و توسعه گردشگری در کشور دارد؟ فشارهای خارجی چطور؟
شرایط فعلی در بخش اقتصاد چندان مساعد نیست. مشکلات اقتصادی هم وجود دارد و در چنین شرایطی مردم نمی‌توانند از نان‌شان بزنند و سفر کنند. تنها چیزی که می‌توانند در مشکلات اقتصادی از آن صرف‌نظر کنند، سفر است. در عرصه بین‌المللی هم فشارها و سیاه‌نمایی‌هایی وجود دارد که بر گردشگری در ایران تأثیر می‌گذارد. در فضای خارج از کشور بحث‌هایی وجود دارد و اگر حداقل منفی هم نباشند، غیرواقعی هستند و سعی می‌کنند گردشگران را از سفر به ایران برحذر دارند. بخشی از این بحث‌ها سیاسی است و برخی دیگر به‌دلیل رقابت‌ها در حوزه گردشگری بین کشورها مطرح می‌شود. چون هر کشوری دوست دارد سهم خود را از این بازار بین‌المللی ببرد. بنابراین احساس می‌کنند باید به‌عنوان یک رقیب در برخی واقعیات دستکاری کنند تا سهم خودشان را از بازار گردشگری جهان بردارند.

تقریبا 2 هفته است که مدام پیام آماده شدن بسته‌های سفر ارزان از سازمان میراث‌فرهنگی به گوش می‌رسدجزئیات این بسته‌ها چیست؟ مشخص شده است مردم در کدام مناطق می‌توانند اقامت ارزان‌تر داشته باشند؟ تازه‌ترین اتفاقات در بسته ارزان سفر چیست؟
ما هیچ‌وقت در مورد سفرهای ارزان صحبت نکردیم. تنها گفته‌ایم امسال هزینه سفر گران نمی‌شود و هتل‌ها افزایش قیمت ندارند. صحبت‌هایی در مورد تورها و بسته‌های برنامه‌ریزی شده داشتیم. آوردن کلماتی مثل بسته‌های ارزان سفر و این موارد به اصل بحث لطمه می‌زند. ما مقوله‌ای با عنوان تورها و سفرهای برنامه‌ریزی شده داریم که خلأ موجود در گردشگری کشور است،چون تاسیسات گردشگری در این موج سهیم نمی‌شوند سفرهای نوروزی در حجم بالا در کشور اتفاق می‌افتد. اما عواملی که باید از گردشگری نوروزی منتفع شوند، مثل مراکز اقامتی و پذیرایی و راهنمایان تور و دفاتر خدمات مسافرتی که سرمایه‌شان را در مسیر گردشگری آورده‌اند و برنامه‌شان این است که از این سفرها منتفع شوند، عملا در حاشیه هستند. از طرفی چون سفرها انفرادی انجام می‌شود، همه آنها که باید حمایت شوند و سفرها را هدایت و برنامه‌ریزی کنند در حاشیه قرار می‌گیرند. علاوه بر این، مشکلاتی همچون مسائل زیست‌محیطی و... نیز متوجه مقاصد گردشگری می‌شود. ما دنبال این هستیم که با جا انداختن سفرهای برنامه‌ریزی‌شده، بتوانیم جلوی سفرهای بی‌برنامه که هم حاشیه ایجاد می‌کند و هم در تقابل با اهداف گردشگری ضابطه‌مند است بگیریم.

نقد شما به سفرهای انفرادی چیست؟
گردشگران در حجم انبوه مناطقی از کشور را در نوروز پر می‌کنند و جوامع محلی با آنها درگیر می‌شوند. تعامل بین‌دستگاهی را به هم می‌ریزند و محیط‌زیست را تخریب می‌کنند. سفرهای بی‌برنامه توسعه پایدار گردشگری را هم زیر سؤال می‌برد.ضمن آنکه وقتی گردشگر می‌خواهد برای 4روز به سفر برود چون در سفر انفرادی برای خودش سفر می‌کند نمی‌تواند از همه جاذبه‌های یک منطقه استفاده کند و تنها به یک سایت بی‌جان تاریخی یا طبیعی می‌رود و بازمی‌گردد. بنابراین جاذبه چنین سفری در بحث محتوای سفر کم می‌شود. درصورتی که دفاتر خدمات سفر که در همه جهان به عنوان مشاوران گردشگری شناخته می‌شوند هم سایت‌های جذاب گردشگری را می‌توانند معرفی کنند و هم برنامه خوبی در طول سفر برای گردشگر تدارک می‌بینند. این دفاتر چون در بخش اقتصاد کشور نیز سهیم هستند در تعامل با ایرلاین و هتل‌ها هزینه سفر را کاهش می‌دهند.

سفرهای نوروزی همواره ‌به‌عنوان یک بحران در حوزه سفر مطرح بود. نگاه شما به موضوع سفرهای نوروزی چیست و چه برنامه‌ای برای تسهیل سفرهای نوروز98 دارید؟
متأسفانه در سال‌های گذشته سفر در نوروز را به یک بحران تبدیل کرده‌ایم. گویی تعطیلاتی وجود دارد که همه باید از آن لذت ببرند و تفریح کنند. اما با دیدگاه بحران سفر در نوروز این تصور ایجاد شده است که باید برای حل این بحران همه امکانات کشور بسیج شود. به آموزش و پرورش گفته‌ایم در مدارس را باز کند تا مردم در کلاس‌های درس اقامت کنند. به شهرداری‌ها گفته‌ایم، پارک‌ها را چادر بزنید تا مردم آنجا اقامت کنند. حتی درهای اماکن ورزشی را باز کنید تا مردم در این نقاط اسکان داشته باشند. در گذشته چنین نگاهی حاکم بوده است. درحالی‌که نام این کار مدیریت نیست. در سفرهای نوروزی به‌جای اینکه برای مردم برنامه‌ریزی کنیم، برنامه‌ها را به این سمت سوق داده‌ایم که مردم در داخل هزینه نکنند یا در چرخه گردشگری داخلی هزینه نکنند و پول‌هایشان جذب جوامع محلی نشود که این نگاه نیاز به تغییر دارد.

متوجه شدم به اقامت در چادرها و مدارس در نوروز انتقاد دارید.
بله ،چون باید برای مردم جایگاه قائل شد. تا وقتی نگاه و رویکرد این باشد که سفرهای نوروزی بحران است و باید مدیریت شود همین وضعیت حاکم است. اما اگر به سفرهای نوروزی به‌عنوان فرصت نگاه کنیم و تلاش شود دغدغه‌های زندگی مردم برطرف و ذهن مردم آزاد شود تا با انرژی مضاعف از سفر بازگردند آن‌وقت سفر موفق است. مردم در طول سال با فشارهایی مواجه می‌شوند که بخشی از آن با گردشگری قابل رفع است. بنابراین اقامت در چادر و کلاس درس در‌ شأن و جایگاه مردم و صنعت گردشگری ایران نیست. در همین کمپ‌ها و مدارس می‌بینید طرف با ماشین آخرین مدل رفته سفر و در چادر و مدرسه می‌خوابد. خب فرهنگ بدی را داریم در حوزه سفر جایگزین می‌کنیم. باید به‌عنوان یک فرصت به سفرهای نوروزی نگاه کرد، نه آنکه مردم را به سمت اقامت در چادر و پارک هدایت کرد.

ممکن است تنها بخشی از گردشگران امکان استفاده از هتل را داشته باشند، تکلیف آنها که قادر به اقامت در هتل‌ نیستند چیست؟
با اقامتگاه‌های رسمی که حداقل‌ ‌شأن گردشگر را رعایت می‌کنند مثل هتل‌های یک تا 3 ستاره و مهمان‌پذیرها و هتل‌آپارتمان‌ها مذاکره کرده‌‌ایم و برنامه‌ریزی‌ها نیز انجام شده است. در تمام جهان هتل‌های 4 و 5 ستاره گران‌ترین و شیک‌ترین هتل‌ها هستند. در حال جهت‌دهی این موضوع هستیم که مهمان‌پذیرها و اقامتگاه‌هایی که‌ شأن گردشگر در آنها رعایت می‌شود با قیمتی تقریبا برابر با مدارس و چادرها به گردشگران خدمات دهند. باید ظرفیت‌های اقامتی مناسب را به مردم معرفی کرد. در سفرهای نوروز 98 به این بخش وارد شده‌ایم، چون راهی نمانده است و اینجا همان بخشی است که عنوان سفرهای کم‌هزینه به آن اختصاص دارد و در عین رعایت ‌شأن گردشگر، تاسیسات گردشگری را نیز منتفع می‌کند.

توزیع سفر به غرب و شرق کشور برای نخستین‌بار است که هدف‌گذاری می‌شود. امکان تحقق این تصمیم در نوروز امسال وجود دارد؟
در مقطع فعلی به‌دنبال ساماندهی گردشگری داخلی هستیم تا توزیع سفر در کشور عادلانه انجام شود و نقاطی که در سفرهای نوروزی تا سال 97 کمتر از چرخه گردشگری برخوردار بودند با نقاطی که بیشتر از چرخه سفرهای نوروزی برخوردار شده‌اند، تعداد گردشگران‌شان متوازن شود. برنامه‌های گردشگری کشور اکنون به این سمت هدایت می‌شود و تقویم گردشگری نیز با هدف توزیع زمانی و مکانی سفر تهیه شده است. این اقدام البته سخت و پیچیده است، چون همه‌‌چیز در اختیار معاونت گردشگری سازمان میراث‌فرهنگی نیست که اگر امروز بخواهد به گردشگران پیشنهاد بدهد که به مناطق کمتر شناخته‌شده سفر کنند، همه گردشگران صف بکشند. نکته مهم‌تر این است که تا زمانی که مقامات محلی درگیر ماجرا نشوند، گردشگری را نمی‌توان از بالا به آنها دیکته کرد. پس نیاز به جریان‌سازی گردشگری در کشور هنوزاحساس می‌شود.

منبع: خبرگزاری همشهری